جام جم آنلاین: تماشاگران، فوتبال پرگل را می‌پسندند، اما همین بازی‌های پرگل زمانی هیجان را به سکوها منتقل می‌کند که گل‌های ردوبدل شده روی کارهای تاکتیکی و تمرین شده باشد نه با ضعف و اشتباهات مکرر دروازه‌بان‌ها. حکایت گل‌های رد و بدل شده در لیگ فوتبال ما، اغلب از جنس شکل دوم قضیه است.

اینجا بیشتر از آن‌که تیم‌ها با طرح و برنامه قبلی به گل برسند، روی اشتباهات دروازه‌بان و مدافعان حریف حلقه شادی می‌زنند.

به همین خاطر هم وقتی نوبت به تیم ملی فوتبال می‌رسد تنها دروازه‌بانی که می‌توانیم روی او حساب باز کنیم سیدمهدی رحمتی است؛ حتی اگر بدانیم او در خروج‌ها دروازه‌بانی آسیب‌پذیر است!

خیلی‌ها حضور دروازه‌بانان بی کیفیت خارجی را دلیل افت دروازه‌بانان ایرانی می‌دانند. در نقطه مقابل خیلی‌های دیگر هم می‌گویند اگر این‌گونه است چرا قانون منع حضور دروازه‌بان‌های خارجی نتوانست به ارتقای سطح کیفی دروازه‌بانان ایرانی کمک کند؟!

هر چه هست آنچه بیشتر کارشناسان روی آن اتفاق نظر دارند، افت شدید کیفیت دروازه‌بانان ایرانی است؛ نزولی که به گفته هادی طباطبایی همه فوتبال ما را فرا گرفته و می‌رود تا ما را به قدرت درجه دوم فوتبال آسیا تبدیل کند.

سازندگی وجود ندارد

دروازه‌بان سابق استقلال و تیم ملی فوتبال در ارزیابی خود از شرایط کنونی دروازه‌بانی در ایران به جام‌جم می‌گوید: واقعیت این است که نگاه به دروازه‌بانی در ایران باید عوض شود. مهم‌ترین پست در بین پست‌ها دروازه‌بانی است اما ما خیلی نسبت به آن بی توجه هستیم. اگر می‌خواهیم پیشرفتی داشته باشیم باید شرایطش را فراهم کنیم که البته این شرایط الان فراهم نیست. چرا؟ چون هیچ‌گونه سازندگی صورت نمی‌گیرد. دروازه‌بان‌هایی که وارد چرخه لیگ می‌شوند از یک پایه قوی برخوردار نیستند. بیشتر آنها در دوران نونهالی و نوجوانی آموزش‌های درستی ندیده‌اند و به همین دلیل وقتی به رده سنی بزرگسالان می‌رسند، با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو می‌شوند.

ریشه این ضعف را هم می‌توان در عدم استعدادیابی درست جستجو کرد و هم در مربیانی که در باشگاه‌های مختلف به آموزش دروازه‌بان‌ها مشغول هستند.

طباطبایی با اشاره به این دو نکته می‌افزاید: باید نظارت دقیق‌تری روی عملکرد مربیان دروازه‌بانی داشته باشیم و ببینیم چند نفر از آنها صلاحیت فعالیت در این عرصه را دارند؟

دروازه‌بان اسبق استقلال که خود مدرک A آسیا و B انگلستان را دارد، در ادامه با بیان این‌که چرخه بازیکن‌سازی در فوتبال ما مدت‌هاست به یک چرخه معیوب تبدیل شده، می‌گوید: ما فقط منتظریم یک استعدادی خودش بیاید، پدیده بشود و بدرخشد، اما این جوابگوی فوتبال ما نخواهد بود. ما باید خودمان پدیده‌سازی کنیم که فعلا طرح و برنامه‌ای برای این کار وجود ندارد. به همین خاطر من آینده روشنی را برای دروازه‌بانی ایرانی متصور نیستم.

نقش بارز مربیان دروازه‌بانی

در این زمینه دروازه‌بان دهه 50 فوتبال ایران هم با هادی طباطبایی هم عقیده است. اسماعیل اردلان که سابقه بازی در استقلال، راه‌آهن، اکباتان و رده‌های مختلف تیم‌های ملی را دارد، با بیان این‌که در کشور ما به دروازه‌بانی بها داده نمی‌شود، می‌گوید: امروزه معضل دروازه‌بانی در همه تیم‌های نونهالان، نوجوانان، جوانان، امید و بزرگسالان ما، حتی فوتسال، فوتبال ساحلی و فوتبال بانوان دیده می‌شود. ما دروازه‌بانان ششدانگ نداریم و به همین خاطر تیم‌ها اکثرا روی اشتباه محرز دروازه‌بان‌ها به گل دست می‌یابند و درصد کمی از گل‌ها روی کارهای تاکتیکی است.

اردلان با اشاره به نقش بارز مربیان دروازه‌بانی در پرورش استعدادهای این پست می‌افزاید: فکر می‌کنم در بحث ارتقای سطح کیفی دروازه‌بانان ایرانی کمیته آموزش فدراسیون فوتبال می‌تواند یکی از موثرترین‌ها باشد. آنها باید رزومه مربیان دروازه‌بانی لیگ برتر را داشته باشند و با توجه به معیاری خاص به آنها مجوز فعالیت در لیگ برتر را بدهند. وقتی به این شکل باشد مربیان هم بیشتر دنبال علم روز دنیا می‌روند و نتیجه اش ارتقای دانش مربیان دروازه‌بانی است. البته توجه به رده‌های سنی پایه هم می‌تواند کارگشا بود. الان هیچ توجهی به تیم‌های پایه نمی‌شود، حال آن‌که قدرت فراگیری در سنین نونهالی و نوجوانی است.

اردلان در مورد قانون منع حضور دروازه‌بانان خارجی در لیگ برتر و لغو آن نیز گفت: من به شخصه از حضور دروازه‌بانان خارجی در لیگ برتر استقبال می‌کنم، اما دروازه‌بانی که دو سروگردن از دروازه‌بان ایرانی بالاتر باشد. الان جز نیلسون در پرسپولیس اکثر دروازه‌بان‌های خارجی شاغل در لیگ جای خود را به ایرانی‌ها داده‌اند. به همین خاطر حضور این خارجی‌ها نه تنها کمکی به ارتقای سطح کیفی گلرهای ما نکرده، بلکه جای دروازه‌بان‌های جوان ما را هم تنگ کرده است.

نیلسون، بهترین خارجی؛ رحمتی، بهتر از همه 

در میان دروازه‌بان‌های خارجی لیگ دوازدهم از نیلسون برزیلی باید به عنوان تنها دروازه‌بان قابل اعتنا نام برد که به چرخه فوتبال ما وارد شده است.

او که با قدو قامت کوتاه و البته سن و سال بالایش از همان بدو حضور در تمرینات پرسپولیس منتقدان زیادی داشت، خیلی زود شهاب گردان را نیمکت‌نشین کرد و مرد شماره یک دروازه قرمزها شد.

او در 12 بازی از نیم‌فصل اول، از دروازه پرسپولیس محافظت کرد و با بیش از هزار دقیقه ایستادن در چارچوب این تیم، تنها هشت گل خورد تا به رکورد قابل توجه دریافت یک گل در هر 135 دقیقه دست یابد.

تنها دروازه‌بانی که در نیم‌فصل اول عملکردی بهتر از نیلسون داشت، سیدمهدی رحمتی دروازه‌بان اول استقلال و تیم ملی بود که با حضور در تمام بازی‌های نیم‌فصل و پذیرفتن 11 گل در 17 بازی، به طور میانگین در هر 139 دقیقه یک گل دریافت کرد.

در میان خارجی‌ها لوئیز فرناندو،دروازه‌بان برزیلی آلومینیوم هرمزگان هم از دروازه‌بانان تاثیرگذار لیگ دوازدهم به شمار می‌رود.

او که طی سه فصل گذشته در آلومینیوم حضور داشته و در صعود تیم هرمزگانی به لیگ برتر نقش بسزایی ایفا کرده، در 11 دیداری که درنیم فصل اول در ترکیب اصلی تیمش قرار گرفت تنها 10 گل خورد تا به طور میانگین در هر 99 دقیقه یک گل دریافت کرده باشد. این آمار او را در میان دروازه‌بانان خارجی لیگ بعد از نیلسون در رده دوم قرار می‌دهد.

لیام ردی (استرالیا ـ استقلال)، میلان میاتوویچ (صربستان ـ مس)، گریگور ملکستیان (ارمنستان ـ گهر)، مارکوشیمیچ (کرواسی ـ صنعت نفت)، دارکو بوژوویچ (مونته نگرو ـ ذوب‌آهن)، سرگئی پاشینکو (مولداوی ـ ملوان) و فابیوکاروالیو (برزیل- پیکان) دیگر دروازه‌بانان خارجی شاغل در تیم‌های لیگ برتری هستند که در نیم‌فصل اول یا اصلا بازی نکردند، یا خیلی کم بازی کردند و یا مثل کاروالیو اگر زیاد بازی کردند زیاد هم گل خوردند.

 کاروالیو در کنار سیدمهدی رحمتی و حامد لک دروازه‌بانانی هستند که تاکنون حتی یک دقیقه هم تعویض نشده‌اند. با این حال یک تفاوت عمده میان آن دو ایرانی و این خارجی وجود دارد؛ این‌که رحمتی و لک روی هم رفته 27 بار دروازه‌شان باز شد، اما کاروالیو به تنهایی 32 گل خورد! 

این آمارها نشان می‌دهد حضور بسیاری از دروازه‌بانان خارجی شاغل در سطح اول فوتبال ایران، نه تنها هیچ کمکی به رشد دروازه‌بانان ایرانی نمی‌کند که باعث می‌شود فرصت حضور در لیگ برتر برای ایرانی‌ها تنگ و تنگ‌تر شود.

جابه‌جایی دروازه‌بانان در نیم‌فصل زمستانی

پرسپولیس و سپاهان دروازه‌بان‌های دوم این فصل خود را با یکدیگر معاوضه کردند. شهاب گردان که فقط پنج بار برای قرمزها به میدان رفته بود به سپاهان رفت و رضا محمدی که او هم شش بازی برای سپاهان انجام داده بود، راهی پرسپولیس شد.

پیکان با جذب حسین آشنا، دروازه‌بان ذخیره سایپا که حتی یک دقیقه هم در نیم‌فصل اول بازی نکرد زنگ خطر را برای دروازه‌بان برزیلی اش به صدا درآورد.

کاروالیو در دور رفت بیشترین آمار گل خورده را به خود اختصاص داد، اماچون ذخیره‌ای نداشت یک دقیقه هم تعویض نشد.

صنعت نفت هم عذر دروازه‌بان کرواتش را خواست و علی عساکره را برای نیم‌فصل دوم جایگزین مارکو شیمیچ کرد. شیمیچ در هفت بازی دور رفت 17 گل خورد تا در میان دروازه‌بانان لیگ برتر ضعیف‌ترین باشد.

عملکرد تمام دروازه‌بان‌های لیگ دوازدهم در نیم‌فصل اول